Alexandre
Yersin
(1863-1943)
Cuộc đời....
Alexandre Yersin, tên đầy đủ
Alexandre-émile-John Yersin, còn được gọi là Alexandre-John-émile Yersin, sinh
nǎm 1863 ở Vaud - Morges, Thụy Sỹ.
Nǎm 1882 ông nhận bằng tú tài vǎn
khoa, và nǎm 1988, sau khi tốt nghiệp trường ykhoa Paris, ông đã
chính thức nhập quốc tịch Pháp. Cũng trong thời gian này, ông
tham gia vào nhóm nghiên cứu của bác sỹ
Luis Pasteur. Sau đó, bác sỹ Yersin trở nên nổi
tiếng qua nhiều công trình tiên phong do nhóm nghiên cứu của Pasteur . Niềm
say mê du lịch đã đưa ông tới Việt Nam.
Tháng 7/1891, khi tới thám hiểm những cao
nguyên ở Việt Nam, ông đã tìm ra ra Đà Lạt, và sau đó là nhiều nguồn nước ở
khu vực này. Ông cũng nổi tiếng vì đã khám phá ra nhiều bí ẩn của vùng
cao nguyên phía tây Việt Nam.
Mặc dù Yersin yêu Đà Lạt, ngôi nhà của ông
lại nằm ở Nha Trang. Tại Nha Trang, Yersin đã xây dựng nên Viện Pasteur, mang
tên người thầy của ông. Bác sỹ Yersin cũng có một nông trại ở Nha Trang. Ông
nuôi ngựa để nghiên cứu về miễn dịch. Ông cũng có đóng góp to lớn cho ngành
cao su Việt Nam, vì chính ông là người đưa cây cao su Braxin vào Việt
Nam. Alexandre Yersin cũng là người gây
dựng những đồn điền canh ki na đầu tiên ở Việt nam, từ đây người ta sản xuất
ra quinin.
Bác sỹ Yersin sống giản dị ở Nha Trang. Ông được
người dân địa phương yêu mến vì đức khiêm tốn và sự chǎm sóc mà ông dành cho
mọi người. Ông mua một khu dán trại bỏ hoang và sơn nó thành màu trắng. Đây
vừa là nhà vừa là phòng thí nghiệm của ông. Dân địa phương thân mật gọi ngôi
nhà của ông là Lầu Ông Nǎm hay Tháp Ngà.
Nǎm 1940, sức khỏe đã giảm sút, Alexander
Yersin về Pháp lần cuối. Nǎm 1941, ông trở lại ngôi nhà thân thương ở Nha
Trang, ở đây ông đã sống những ngày còn lại và trút hơi thở cuối cùng vào ngày
3/1/1943, thọ 80 tuổi.
Trong di chúc, ông yêu cầu được chôn cất tại
Nha Trang, gần gũi những người mà ông yêu mến. Vì kính trọng và biết ơn những
đóng góp của ông cho mảnh đất này, hằng nǎm vẫn có nhiều người tới thǎm viếng
ngôi mộ của ông ở Nha Trang
... và sự nghiệp
Alexander Yersin là một trong những người đã tìm
ra vi khuẩn dịch hạch Pasteurella pestis, nay được gọi
là Yersinia pestis. Yersin đã nghiên cứu y học tại trường đại học
Marburg và Paris, và nghiên cứu vi khuẩn học cùng với
Esmile Roux ở Paris và
Robert
Koch ở Berlin. Nǎm 1888 ông và Roux dã phân lập được độc tố của vi
khuẩn bạch hầu và chứng minh rằng chính độc tố - chứ không phải vi khuẩn - làm
tǎng triệu chứng của bệnh.
Nǎm 1890 Yersin rời châu Âu để làm một thầy
thuốc trên tàu thuỷ hoạt động ở vùng bờ biển Đông Dương, ngay sau đó ông bắt
đầu chuyến thám hiểm kéo dài bốn nǎm ở miền trung. Ông đã tìm ra
thượng nguồn sông Đồng Nai và khám phá cao nguyên Lâm Viên, nơi ông
đề nghị xây dựng một thành phố, và đó chính là Đà Lạt ngày nay.
Nǎm 1892 ông vào làm ở Sở y tế thuộc địa và
nǎm 1894 được cử sang Hong Kong, tại đây ông và
Kitasato Shibasaburo đã độc
lập tìm ra vi khuẩn bạch hầu trong khi nghiên cứu dịch bạch hầu ở Trung Quốc.
Nǎm tiếp theo Yersin thiết lập một phòng
thí nghiệm tại Nha Trang. ở đây ông điều chế huyết
thanh chống bệnh bạch hầu cho người khỏe và gia súc, nghiên cứu nhiều
bệnh gia súc, uốn ván, tả và đậu mùa. Để có tiền cho phòng thí nghiệm, mà nǎm
1903 được đặt tên là Viện Pasteur Nha Trang, ông đã trồng ngô, lúa, cà phê và
đưa cây cao su (Hevea brasiliensis)
vào Đông Dương. Nǎm 1903-1904 ông sáng lập trường y khoa ở Hà Nội nhưng lại
quay về sống ở Nha Trang.
Nǎm 1920-1923 ông đưa đến đây cây
Cinchona
ledgeriana, một nguồn quinin. Nǎm 1933 ông được phong làm giám
đốc danh dự của Viện Pasteur ở Paris.
tka23
tai liêu
