NHÍM - CÔNG DỤNG CỦA BAO
TỬ NHÍM
(video cuối trang)
tka23
Còn gọi là con dím, hào chư, cao chư, sơn chư, loan chứ.
Tên khoa học Hystrix hodgsoni.
Thuộc họ Nhím Hystricidae.
Con nhím cho vị thuốc gọi là thích
vị bì (Corium Hystrici) là dạ dày của con nhím Hystixhodgsoni. Tại
Trung Quốc người ta dùng dạ dày của loài nhím thích cầu tử hay mao thích
Erinaceus europaeus L. hoặc con nhím Hemichianus dauricus Sundevall cùng thuộc
họ Erinaceidae.
Phân bổ, săn bắt và chế
biến
Nhím sống hoang ở miền rừng núi nước ta. Nó gây hại
một số cây lương thực (sắn, ngô, lạc). Thường người ta săn bắt nhím để ăn thịt.
Mùa săn bắt gần như quanh năm, ngoài thịt dùng để ăn,
Người ta thu lấy lớp màng bao phủ dạ dày và gan phơi
hay sấy khô để làm thuốc. Khi dùng sao cát hay sao với hoạt thạch cho nở phồng
lên rồi lấy dạ dày nhím sắc thuốc hoặc tán bột mà uống.
Công dụng và liều dùng
Theo tài liệu cổ dạ dày nhím có vị đắng, ngọt, tính
bình (Bản thảo cương mục của Lý Thời Trân thì vị ngọt tính hàn không độc).
Vào hai kinh vị và đại tràng. Có tác dụng lương huyết
(mát máu), giải độc, làm hết đau, trĩ lậu ra huyết. Dùng chữa những trường hợp
trĩ lòi dom chảy máu, di mộng tinh, nôn mửa, lỵ ra máu.
Hiện nay vẫn dùng theo kinh nghiệm cổ với liều 6 - 16g
dưới dạng thuốc bột hay sắc uống.
Đơn thuốc có dạ dày
nhím
1. Chữa lòi dom chảy máu:
Dạ dày nhím sao phồng (với hoạt thạch rồi rây bỏ hoạt
thạch) 3 - 6g, hoa hòe 10g, thêm 100ml nước sắc kỹ rồi dùng nước sắc hoa hòe
này chiêu dạ dày nhím đã sao và tán bột. Liều trên chia làm 3 lần uống trong
ngày.
2. Chữa thủy thũng, cổ trướng, hoàng đan:
Đốt tồn tính dạ dày nhím, mỗi lần uống 8g hòa rượu uống (kinh
nghiệm trong sách cổ)
o0o
NUÔI NHÍM
Nhím là động vật hoang dã, sống trong rừng, ở hang,
thường ngủ ngày, ăn đêm, trong đàn chỉ có một con đực trưởng thành. Nhím đực
rất ga-lăng và hào hiệp như tấn công đối phương để bảo vệ đàn, không cho bất
cứ nhím đực nào xâm phạm lãnh thổ và đàn cái do nó kiểm soát.
Nhím
đực mỏ dài, đầu nhọn, thân hình thon dài, đuôi dài hơn con cái, dưới háng có
hai dịch hoàn và nhô ra phía trước bụng, cách lỗ hậu môn khoảng 4-5cm. Nhím
đực tính tình hung dữ hơn, hay sừng lông, đạp chân phành phạch, vừa cắn vừa
đánh lông tấn công đối phương...
Nhím
cái mỏ ngắn, đầu hơi tròn, thân hình quả trám, đuôi ngắn và mập hơn con đực,
dưới bụng lộ rõ 6 vú ở hai bên, dưới háng có lỗ sinh dục cái, cách lỗ hậu môn
khoảng 3cm. Nhím cái tính tình hiền lành hơn, chỉ hung dữ lúc đẻ...
Nhím trưởng thành 8-10 tháng, đạt trọng lượng thung bình 8-10 kg/con và
bắt đầu sinh sản. Nhím cái động đực 1-2 ngày và cho nhím đực phối giống suốt
ngày lẫn đêm.
Thời gian có thai 3 tháng (90-95 ngày) thì đẻ, mỗi lứa
đẻ từ 1-3 con, thường là 2 con, trọng lượng sơ sinh 100 gr/con. Nhím thường
đẻ vào ban đêm, nhím con mới đẻ ra kêu lít chít như chuột.
Nhím mẹ không chỉ cho con mình đẻ ra bú mà còn cho cả
những con không phải mình đẻ ra bú bình thường. Nhím mẹ sau khi đẻ 3 ngày là
chịu đực và cho phối giống cho chu kỳ sinh sản tiếp theo. Nhím con mới đẻ
trong vòng 1-2 tháng đầu, lông còn mềm và rất hiền, ta có thề bắt lên xem để
phân biệt đực cái, đánh dấu theo dõi về sau.
Nhím con theo mẹ tăng trọng nhanh, bình quân 1 kg/con/tháng,
sau 1 tháng thì nhím con biết ăn, sau 3 tháng thì cai sữa, đạt trọng lượng
bình quân 3 kg/con. Nhím con sau cai sữa, nếu chăm sóc nuôi dưỡng tốt có thể
đạt trọng lượng 1 kg/con/tháng.
Nếu trong đàn có nhím đực sắp trưởng thành (5-6 tháng)
thì phải tách đàn nuôi riêng, nếu không nhím bố sẽ tấn công cho đến chết mới
thôi (đó là qui luật tự nhiên để bảo tồn nồi giống). Tỷ lệ đực cái thích hợp
là 1/8-10.
Thịt nhím nhiều nạc, ít mỡ, là món ăn đặc sản vừa thơm ngon vừa có giá trị
dinh dưỡng cao. Bao tử nhím là loại dược liệu quí dùng để ngâm rượu thuốc chữa
bệnh đau bao tử, kích thích ăn uống, tiêu hóa tốt. Lông nhím dùng làm đồ trang
sức... Thị trường tiêu thụ thịt nhím và bao tử nhím rất
phong phú và đa dạng, hiện còn rất khan hiếm.
Nhím rất dễ nuôi, ít dịch bệnh, hiệu quả kinh tế cao, yêu cầu về chăm sóc
nuôi dưỡng rất đơn giản:
Chuồng nuôi: Chuồng nuôi nên làm nửa sáng, nửa
tối, không cần ánh sáng trực tiếp, tránh mưa tạt và nắng nóng, bảo đảm khô ráo,
sạch sẽ và thoáng mát. Nền và sân chuồng, nên tráng bằng bê tông dày 8-10cm,
nghiêng khoảng 3-4% để nhím không đào hang chui ra ngoài, dễ thoát nước...
Xung quang rào bằng lưới B40, cao trên 1,5m.
Nhím thích ở hang nhưng không nên làm hang ngầm dưới
đất, ta có thể làm hang giả cho nhím bằng tole uốn cong hoặc bằng ống cống phi
50-60cm, để nổi trên nền chuồng, dễ vệ sinh, sát trùng...Máng uống vừa phải,
rộng 20-25cm, cao 20-25cm, để nhím không ỉa đái vào và xây ở ngoài sân nhằm
nước vung vãi làm dơ bẩn, ẩm ướt nền chuồng. Trong chuồng nên để vài khúc gỗ,
sắt hoặc đá liếm để cho nhím mài răng và không cắn phá chuồng. Chuồng nhím
không cần rộng lắm 1m2/con. Trên sân thượng cũng có thể nuôi tốt.
Thức ăn: Thức ăn của nhím rất phong phú và đa
dạng, bao gồm tất cả các loại rễ cây, mầm cây, rau, củ, quả ngọt bùi đắng chát...
Bình thường nhím ăn 2 kg thức ăn con/ngày, nhưng khi nhím đẻ cần bổ sung thêm,
nhất là thức ăn tinh nhiều chất đạm, chất béo, chất bột đường... để nhím con
mau lớn, nhím mẹ đỡ mất sức, vì phải vừa tiết sữa nuôi con, vừa mang thai.
Thức ăn cho nhím cần được thêm mầm cây, rễ cây các loại, nhím đực sẽ phối
giống hăng hơn.
Nước uống: Nhím ăn rau, củ, quả nên ít uống nước,
nhưng cũng phải có đủ nước sạch cho nhím uống tự do. Trung bình 1 lít/5con/ngày.
Nhím thường uống nước vào buổi sáng và buổi trưa. Nhím không thích tắm ướt
mình, nếu bị ướt nhím sẽ rùng mình và vung lông liên tục không tốt.
Phòng bệnh: Nhím ít bị dịch bệnh, nhưng cũng có
mắc một số bệnh thông thường:
- Bệnh ký sinh trùng ngoài da do ve, mò cắn gây nên ghẻ lở, ta có thể dùng
thuốc bôi hoặc nhím tự liếm cũng khỏi. Để phòng bệnh ký sinh trùng ngoài da,
ta nên vệ sinh sát trùng chuồng và xung quanh chuồng mỗi tháng 1-2 lần.
- Bệnh đường ruột: Do khẩu phần thức ăn ta cung cấp không đầy đủ như ngoài
thiên nhiên nên nhím có thể bị tiêu chảy, trong trường hợp đó, ta có thể dùng
thuốc trị tiêu chảy hoặc thêm thức ăn đắng, chát như ổi xanh, cà rốt, rễ rau,
rễ dừa... Để phòng bệnh tiêu chảy, ta nên cân đối khẩu phần thức ăn đầy đủ cho
nhím, không nên cho nhím ăn các loại thức ăn ẩm mốc, hôi thối, bẩn thỉu... XEM
VIDEO
Sưu tầm.
.
